TẾT và tiếng vọng "bất ly tổ"!

Có Tết thì có Lễ Tết. Trong Lễ Tết thì lễ giao thừa rất quan trọng. Đến nay, dân tộc đã đi qua sau gần 5000 năm, tuy thế, vì nghiệt ngã của chiến tranh xâm lược từ phương Bắc của người Hán, vì sự phát triển của cuộc cách mạng khoa học đến từ phương Tây, và gần đây nhất, buổi đầu vì sự cuồng tín vào chủ thuyết Mác - Lê, mà những điều thuộc về LỄ đã bị biến dạng. Văn hóa của tổ tiên chúng ta qua mấy ngàn năm hoàn thiện, truyền lại, đã bị mất mát đi nhiều.

Lễ là để tạo ra sự chân thành sâu lắng cần cho việc sửa mình. Sửa mình là để giao tiếp với người thành công. Và giao tiếp được với người trong lễ mới sửa được người thuận với mình.

Nhưng nay, Lễ là một giá trị rất lớn trong sinh hoạt văn hóa của người Việt chỉ còn lại là sự tùy tiện, ai hiểu sao thì làm vậy. Và tai hại hơn hết, gần đây vì sự quay lại với Lễ, với đức tin vào đời sống tín ngưỡng, sự nổi lên của một bộ phận các thầy gọi là phong thủy, càng làm biến dạng một cách đáng báo động về đời sống tín ngưỡng của người dân.

Từ những năm tháng bỏ đi, từ những tháng ngày quên lãng, từ những nhận thức ấu trĩ về lễ về tín ngưỡng và tôn giáo một thời, ưu tiên cho chiến tranh, ưu tiên cho lao động, ưu tiên cho niềm tin vào chủ thuyết vô thần, đến khi trở lại, dựng lại niềm tin đã mất chúng ta đã xây nó trên một cái nền - của các bà già truyền miệng. Tai hại là ở đó truyền đi.

Chúng tôi chưa có thời gian chuyên sâu, nhưng xin góp một phần rất nhỏ, từ hiểu biết của mình, xin gởi đến quý vị bài viết này để quý vị nắm được phần nào về LỄ GIAO THỪA, CÁCH BÀY LỄ VÀ VĂN SỚ KHẤN NGUYỆN. Hy vọng bước vào năm mới chúng tôi đi sâu hơn về vấn đề này để cống hiến cho quý vị một cái nhìn toàn cảnh và hiểu biết chính xác về Lễ Tết.

Chúng tôi chia phần hướng dẫn dưới đây ra làm 4 phần.
Phần I là bày trí và soạn lễ mâm cổ giao thừa.
Phần II là phần nguyên văn nội dung sớ giao thừa.
Phần III là phần dịch nghĩa của chúng tôi về lá sớ ở phần II.
Phần thứ IV là chúng tôi soạn một bài văn khấn năm chữ để chúng ta có thể thay cho tất cả, bằng tấm lòng thành có thể khấn chúng trước các lễ.

PHẦN I: CÁCH BÀY MÂM CỔ GIAO THỪA

CÁCH 1:
a - Cách bày bàn lễ:
Đây là cách đúng khi thiết một mâm lễ, đó là bao giờ cũng phải có ban thượng và ban hạ. Ban thượng dành cho Thần linh, vị Thần chính trong lễ mình muốn cúng. Ban hạ là những tùy tùng bộ hạ của vị thần đó. 
Có thể để một cái bàn lớn trong nhà thường dùng, đặt lên đó một cái mâm nhôm hoặc mâm đồng kê dưới 3 cái chén làm chân, thế là chúng ta có một ban thượng. Những thứ đặt trên bàn, dưới và quanh cái mâm là ban hạ. 
b - Nơi đặt bàn lễ: 
Tục xưa của cha ông chúng ta, Tết đến, cúng giao thừa chính là cúng lễ “tống cựu nghinh tân”.

Người Việt quan niệm đất có Thổ Công, sông có Hà Bá. Nhất nhất vạn vật đều có chủ, nghĩa là có một vị thần cai quản, làm chủ. Vận hành năm tháng bốn mùa cũng có vị thần. Vì vậy mâm lễ phải đặt ngay trước thềm hiên nhà, ngay chính giữa và mặt xây ra ngoài trời. 
c - Cách bày lễ vật: 
Lễ vật của giây phút giao thừa tuyệt đối không được dùng lễ mặn. Chúng ta muốn trời đất GIAO HÒA, chúng ta muốn có VƯỢNG KHÍ, chúng ta muốn có SỰ LINH DIỆU CÁT TƯỜNG, thì phải tránh ngay chuyện máu thịt động vật tế lễ.

Thứ nhất, ở nơi đâu có máu xương loài vật và sự chết chóc thì chỉ hấp dẫn ÁC QUỶ VÀ HUNG THẦN nhiễu hại. Hãy nhớ điều đó. 
Thứ hai, giờ khắc trời đất chuyển giao, là THỜI KHÁC THUỘC VỀ THANH KHÍ. Đó là lúc năng lượng của khí đang đi lên - HƯỚNG THƯỢNG, rất tốt để hấp dẫn điều cát tường như ý. Bụt Thích Ca Mâu Ni cũng trong khoảng thời khắc khi sự chuyển giao đã lên đến điểm cân bằng, đó là lúc sao mai vừa lộ mà đạt đến trạng thái giác ngộ. Giữa nhân gian có trược khí và thanh khí, có chiều hướng thượng và hướng hạ. Vì vậy lễ vật là tuyệt đối thanh khiết.

Thứ ba, ai cũng biết câu chuyện cây nêu. Trong câu chuyện cây nêu nói lên việc quỷ ăn rau củ. Và người Việt nhờ Bụt mới đuổi được quỷ ra Biển đông. Và dưới sự van xin của quỷ, con người có thương lượng với quỷ một năm chỉ cho phép quỷ được trở lại vào dịp tết để thăm viếng, nhưng nhìn thấy nơi nào có dấu hiệu cây nêu thì không được đặt chân đến phá hoại.

Ban thượng gồm có 1 đĩa trái cây (5 loại có 5 màu, trái cây gần gũi với vườn quê Việt), 1 đĩa hoa, 3 đĩa chè 2 đĩa xôi loại nhỏ, 2 cốc nước trong, 2 cốc, rót rượu và trà. 1 đĩa cau trầu. 12 ngọn nến nhỏ (nến để trong cái cốc để không bị gió thổi tắt). 1 cốc để gạo dùng làm bát hương thắp. Hương 3 nén, 5 nén, 12 nén hoặc 18 nén.

Ban hạ cũng gồm như trên, có thêm 2 đĩa muối gạo, thêm bánh trái và hoa quả nhiều hơn. Đây là mâm cho những vị tùy tùng bộ hạ của thần linh.

CÁCH 2:
Tất cả là tùy thuộc ở tấm lòng thành và tùy nghi không gian nhà mình. Chỉ có một ban. Nhưng nhớ để cao, không được để trên 1 cái ghế thấp sơ sài quá. 
Lễ gồm 1 khay lớn để nải chuối và 5 loại hoa quả trên đó đặt chính giữa. 1 đĩa hoa, 1 đĩa quả, 1 cốc nước trong, 1 cốc rượu, 3 chén chè 2 đĩa xôi, thêm bánh kẹo tùy ý, 1 cốc gạo thay làm bát hương. 12 ngọn nến, 1 đĩa cau trầu. Có thể cắm hương vào trên mâm quả, hoặc xông trầm thơm.

PHẦN II: SỚ ÂM HÁN 
"SỚ TỐNG CỰU NGHINH TÂN LỄ"

Phục dĩ: 
Tuần hành tam giới, chức chưởng vạn bang. 
Sơ niên giao hội chi kỳ - tống cựu nghinh tân chi lễ. 
Sớ vị: 
Việt Nam Quốc, Quảng Trị tỉnh, Hải Lăng huyện, Hải Vĩnh xã, Thi Ông thôn. 
Kim tín chủ:
…………………….
…………………….
Ngôn niệm: 
Sanh cư trung giới, mạng hệ thượng thiên. 
Hà càn khôn - phú tải chi ân, 
Cảm oai quang - phò trì chi đức. 
Tư giả - bổn nguyệt cát nhật, 
Nãi Thánh thần - giao hội chi kỳ 
Y đệ tử - lễ cầu chi nhật. 
Kim tắc, cẩn cụ sớ văn, hòa nam bái tấu:

Nhất tâm phụng thỉnh: 
Cựu Bính Thân niên, Đương niên Hành Khiến, Hành binh chi thần, tùy tùng phán quan, Quỹ vương sứ giả!
Tân Đinh Dậu niên, Đương niên Hành Khiến, Hành binh chi thần, tùy tùng phán quan, Quỹ vương sứ giả! Nhất thiết oai linh đồng thùy chiếu giám!

Phục nguyện: 
Đông tàn tống cựu, 
Xuân chí nghinh tân. 
Kiêm chủ tể, thống trị chư bang, quyền tri họa phước. 
Thừa xa giá, tùng hành tam giới, chức trưởng vạn niên. 
Lâm ngự diêu linh, 
Tường vân thoại khí. 
 Nguyện hâm hưởng - phước thọ khương ninh. 
Bảo trai chủ - vĩnh ưng xương thạnh. 
Tứ thời lợi lạc, an cường bát tiết, phong dinh đại nẫm.
Cẩn sớ!

PHẦN III: SỚ DỊCH NGHĨA

Văn Sớ
"Lễ Tống Cựu Nghinh Tân"

PHỤC DĨ (1)
Tuần hành ba cõi, cai quản nhân gian, 
Gặp lúc, đầu năm giao hộị
Thiết lễ, tống cựu nghinh tân!

SỚ TÂU:
Nay ở, 
Nước Việt Nam, tại 
thôn ………..., xã ……………., huyện ………………, tỉnh ………………., 
 Gia cư phụng Phật, Thánh - Thần Tổ - Tiên, dâng lên hương hoa, trà quả đèn nến, thực phẩm cúng dường.

TÍN CHỦ CHÚNG CON:
Tên họ………………….. …..sinh năm……………….. 
Cùng vợ: …………………….sinh năm……………….. 
Và các con: ………………….sinh năm………………..
…………………..

THIẾT NGHĨ!
Thân sống dương gian, 
Mệnh thuộc thiên giới. (2)
Thuận càn khôn, hưởng ân che chở - Cảm oai quang, nhờ đức phò trì.
Gặp lúc Thánh Thần giao hội
Nhân thế Đệ tử lễ cầu

Nay có sớ văn, kính cẩn dâng lên, cùng nhau bái trình:

PHỤNG THỈNH CUNG TIỂN:
Đức Thánh Hành Khiển năm cũ Bính Thân, vị Thần Hành binh, các vị Phán quan tùy tùng, cùng những Sứ giả làm Quỷ vương hộ giá!

PHỤNG THỈNH CUNG NGHINH:
Đức Thánh Đương niên Hành Khiến năm mới Đinh Dậu, vị Thần Hành binh, các vị Phán quan tùy tùng, cùng những Sứ giả làm Quỷ vương hộ giá!(3)

LẠI NGUYỆN:
Đông qua tống cựu
Xuân đến nghinh tân
Thay mặt Chủ tể, thống trị toàn cầu, biết rõ họa phúc 
 Thừa hành xa giá, theo khắp ba cõi, đứng đầu vạn năm 
Đem đến điều lành 
Gieo truyền khí tốt
Nguyện nhận trọn phúc thọ khương ninh
Mong luôn hưởng hưng thịnh, thái bình
Bốn mùa lợi lạc, quanh năm may mắn, Vạn sự hanh thông, công việc thuận tiến.

CÚI ĐẦU CẨN SỚ!

PHẦN IV: VĂN KHẤN GIAO THỪA TRƯỚC TỔ TIÊN VÀ TAM BẢO

NGƯỠNG NGUYỆN: PHẬT PHÁP TĂNG TAM BẢO CÓ MẶT KHẮP MƯỜI PHƯƠNG THƯƠNG TƯỞNG CHỨNG GIÁM!
NGƯỠNG NGUYỆN: VIỆT NAM VẠN CỔ ANH LINH, HỒN THIÊNG SÔNG NÚI, TIÊN HIỀN LIỆT THÁNH, MINH QUÂN ĐẾ CHÚA, VĂN QUAN VÕ TƯỚNG, ANH HÙNG DÂN TỘC, DANH NHÂN VĂN HÓA, CÓ CÔNG ĐÓNG GÓP, KHAI CANH LẬP ẤP, DỰNG LÀNG MỞ NƯỚC, TRÃI DÀI 5000 NĂM LỊCH SỬ BÁCH TÍNH ANH LINH CHỨNG GIÁM!
NGƯỠNG NGUYỆN: HẾT THẢY CHƯ VỊ THIỆN THẦN KHẮP HẾT NHÂN GIAN HỘ VỆ NHỮNG NGƯỜI LÀM LÀNH CHỨNG GIÁM!

Nay đúng thời khắc giao thừa thiêng liêng, tiển năm cũ Bình Thân, đón năm mới Đinh Dậu, chúng con kính cẩn dâng lễ lên Tam Bảo, dâng lên Hồn Thiêng sông Núi Anh Linh dân Tộc, dâng lên chư vị Tôn Thần, dâng lên Tổ Tiên, xin chứng nhận mà độ trì ban ơn che chở!

Kính Nghe!

Tự thủa Vua Hùng
Dựng nước Văn Lang
Rạng danh Lạc Việt 
 Đạo Thờ Tổ Tiên

Truyền đến hôm nay
Năm ngàn năm qua
Văn mình nòi gióng
Tứ đó khơi dòng

Là người con Việt
Là người có Đạo
Con nguyện tri ân
Lễ kính cúng dường

Trước dâng lên Bụt
Các bậc sư tổ
Đã đem đạo vàng
Truyền vào nước con

Đời đời nối nhau
Hơn hai ngàn năm
Phát huy sự nghiệp
Giúp nước giúp dân

Kế đến là ơn 
Tiên hiền liệt thánh
Chư vị tôn thần
Anh minh che chở

Trước khói hương thơm
Không quên nhớ ơn
Anh hùng liệt nữ
Vị nước quên mình

Con nguyện ghi ơn 
Tiên Tổ nội ngoại
Ông bà cha mẹ
Nhiều đời quá vãng

Giờ phút thiêng liêng
Cung Nghinh Tân Xuân
Đinh Dậu Minh Niên
Thiết lễ cúng dường

Dâng Phật Thánh Thần 
Hồn thiêng sông núi
Anh linh dân tộc
Bách tính Đại Việt

Nghinh xuân đoàn tụ
Con cháu lạc hồng
Uống nước nhớ nguồn
Tận hiếu tận trung

Trước án hương thiêng
Cúi đầu kính lễ
Nguyện xin chứng giám
Độ trì ban ơn!

(Lời khấn lễ Tống Cựu Nghinh Tân)

Nay giờ khắc thiêng liêng
Phút giao thừa mầu nhiệm
Con thành tâm thiết lễ
Lễ tống cựu nghinh tân

Nguyện khói hương thơm này
Cùng ánh nến rực sáng
Và hoa quả phẩm vật
Từ lòng con thanh tịnh

Dâng lên cúng Thiện thần
Đức Hành Khiến năm cũ
Đức Hành Khiến năm mới
Bính Thân và Đinh Dậu

Cúng các vị Hành binh
Các Phán quan thùy tùng
Chư quỷ vương sứ giả
Có mặt cùng thọ hưởng

Xin chứng cho lòng con
Mà nhận lễ phẩm này.
Chúng con ở nơi đây
Tại số nhà………….

Giờ phút này quý báu 
Lòng biết ơn tràn dân
Không quên niềm thương tưởng
Nhớ ân đức cao dày

Của tiên hiền liệt thánh
Bậc Quân chủ, khanh tướng
Người trí dũng anh tài
Và muôn vạn con dân

Của non sông Đất Việt
Đã vì nước quên mình
Gìn giữ vững biên cương 
Từ đất liền, hải đảo

Móng Cái đến Cà Mau
Để vẹn nòi Rồng Tiên
Để chung giống Lạc Hồng
Trọn nên nghĩa Đồng Bào

Đạo đức và truyền thống
Hiếu nghĩa và yêu thương.
Hương hoa quả nến đèn
Tâm thành lời khấn nguyện

Xin chứng giám tấc lòng
Mà độ trì ban ơn
Cho gia đình dòng họ
Cho thế hệ tương lai

Hưởng no ấm thanh bình
Được hanh thông công việc
Đạt thành trong ý nguyện.
Con nguyện luôn nỗ lực

Nâng cao tầm hiểu biết
Thực hành các việc thiện
Mở rộng lòng yêu thương
Chung tay góp sức mình

Tạo an lạc hạnh phúc 
Cho con và tất cả.
Cúi đầu trước chư vị 
Tri ân và kính lễ!

Thượng tọa Thích Tâm Hiệp

Với lá sớ trên quý vị chỉ nên: một là đọc bằng âm Hán, hai là chỉ đọc bằng âm Việt đã được dịch. Đó là lá sớ cúng lễ tống cựu nghinh tân. Hai bài văn khấn sau một bài trước ban thờ Tổ tiên trong giờ phút giao thừa. Một bài cúng trước án hương lễ tống cựu nghinh tân. 

Chúng tôi không dùng tên các ngài Hành Khiến là tên các Ngài ở Trung Hoa như vẫn dùng, Nên chúng tôi chỉ dùng là Đương Niên Hành Khiến. Trong tiến Hán, viết là Khiển, nhưng phải đọc là Khiến. Chúng tôi nghĩ, trời đất xoay vần tất có linh ứng riêng và tự vận hành. Không nhất thiết phải là do các vị Thần của Trung Hoa. Nên tôi chỉ để như đã soạn.

   Thượng tọa Thích Tâm Hiệp

       www.hovuvovietnam.com