Lớp con cháu làng Mộ Trạch ngày nay đang hăng say lao động xây dựng làng, xã, chăm lo cuộc sống và gắng hết mình học hành hiển đạt.
Hiền tài là nguyên khí của một quốc gia. Ngay sau khi có chiếu dời đô từ Hoa Lư Ninh Bình về Thành Đại La năm 1010 của vua Lý Công Uẩn. Trải qua 10 thế kỷ dưới các triều đại phong kiến Việt Nam, khoa cử đã góp phần thể hiện một chính sách tuyển chọn, sử dụng nhân tài và sự hung mạnh của triều đại cũng tuỳ thuộc vào chính sách dùng người. Từ thời vua Lý Nhân Tông tổ chức khoa thi đầu tiên vào năm Ất Mão và đến khoa thi chữ Hán cuối cùng năm Kỷ Mùi 1919, lịch sử các khoa cử đã để lại cho chúng ta niềm tự hào những ông Nghè, Bảng Nhãn, Thám Hoa, Trạng Nguyên thủa trước.
Bắt đầu từ triều nhà Lý, nhà Trần, nhà Hồ, triều Lê sơ, triều nhà Mạc, Nhà Hậu Lê và triều cuối cùng nhà Nguyễn. Tổng số 184 khoa thi đã có 2784 vị đỗ Tiến sĩ trong đó có 56 Trạng Nguyên. Riêng người làng Mộ Trạch từ thế kỉ XIV đến thế kỉ XIVIII đã có 36 vị đỗ Tiến sĩ, có 5 vị được nhà Vua và nhân dân phong Trạng. Đó là: Trạng toán Vũ Hữu, Trạng vật Vũ Phong, Trạng cờ Vũ Huyến, Trạng chạy Vũ Cương Trực và Trạng nguyên Lê Đỉnh đỗ năm Ất Sửu 1505.
Hiện nay ở Văn miếu Quốc Tử Giám – Hà Nội có 82 bia độc lập, riêng làng Mộ Trạch có 18 bia danh sách là 25 vị đỗ đại khoa (Tiến sĩ). Hai vị được ghi vào Tế tửu Quốc Tử Giám là Hoàng giáp Vũ Quỳnh và Tiến sĩ Vũ Huy Đĩnh. Đầu thế kỉ thứ XVII có cụ Vũ Quốc Sỹ thuộc Chi 5 họ Vũ làng Mộ Trạch sinh được 5 người con trai đó là: 3 quan đại thần và 2 tiến sĩ.
1. Vũ Tự Khoái chức công bộ Hữu thị lang tước Trung Quận Công.
2. Hoàng giáp Vũ Bạt Tụy.
3. Vũ Duy Trí chức Tể tướng Quốc lao tước Phương Quận Công.
4. Vũ Phương Trượng chức công bộ Hữu thị lang tước Hương Quận Công.
5. Tiến sĩ Vũ Cầu Hối – có một nhà thờ Thế khoa (ba đời Tiến sĩ). Hiện nay ở nhà thờ Phái Mậu Diên Khánh Đường có đôi câu đối sau:
Đồng triều đồng ấp Tứ Quận Công Quốc sư danh Tứ Chứ
Nhất bảng nhất hương Tam Tiến sĩ Thủ khoa mạo Vi Kỳ.
Nghĩa là: Trong triều đình một làng có 4 Quận công và một khoa thi một dòng họ có 3 người cùng đỗ tiến sĩ năm Bính Thân 1656 là: Vũ Đăng Long, Vũ Công Lượng, Vũ Trác Lạc.
Trao bằng Vũ tộc tinh hoa, bằng khen cho các học sinh ưu tú tại Mộ Trạch
Phát huy truyền thống hiếu học trên quê hương ngàn năm văn hiến được thiên hạ ca ngợi là Lò Tiến sĩ xứ Đông.
Mấy năm gần đây được sự quan tâm động viên và giúp đỡ của các cấp uỷ Đảng chính quyền, các ban ngành đoàn thể, Tổ chức chính trị xã hội của địa phương. Chi hội khuyến học - khuyến tài làng Mộ Trạch được thành lập từ năm 2005 đến năm 2008 chi hội chính thức đi vào hoạt động với 13 thành viên ban chấp hành. Chi hội Khuyến học, phân chi hội các dòng họ trong làng đã tích cực vận động tuyên truyền khuyến học và xây dựng quỹ khuyến học đi vào hoạt động có nề nếp, có nội dung và hình thức phong phú. Thi đua học tập những điển hình tiên tiến nhằm động viên biểu dương khen thưởng kịp thời vào các năm học kết thúc. Tuỳ theo tình hình thực tế quỹ vốn của chi hội của từng phân chi hội các dòng họ tổ chức trao thưởng cho học sinh giỏi cấp trường, cấp huyện, cấp tỉnh, cấp quốc gia, các học sinh đỗ vào các trường Đại học, Cao đẳng…Tổng số tiền vận động xây dựng quỹ khuyến học làng Mộ Trạch tính đến nay được trên 30 triệu đồng. Làng Mộ Trạch có nhiều dòng họ như họ Vũ, họ Lê, họ Nhữ, họ Tạ, họ Lương, họ Cao, họ Trương, họ Nguyễn… Tính từ năm 1960 đến nay đã có trên ba trăm người đỗ Đại học, Cao đẳng.
Cứ tính bình quân mười người có một người đỗ Đại học, Cao đẳng. Đặc biệt có gia đình cụ Vũ Huy San cả bố mẹ và con cái đều tốt nghiệp nhiều trường Đại học. Gia đình ông Vũ Thiên Trung, Nhữ Đình Điện, Vũ Nhật Vận, Vũ Xuân Thuận, Vũ Đăng Là có ba người con đều đỗ Đại học, gia đình ông Vũ Phương Mạo, Vũ Hoàng Giáp, Vũ Đăng Báu, Vũ Đăng Bảng, Nguyễn Cao Đài có nhiều người con đỗ đại học. Đặc biệt có gia đình ông Vũ Hồng Quang thương binh hạng 1/4 có 4 con đỗ Đại học, 1 con đỗ Cao đẳng trong đó có Tiến sĩ Vũ Thị Đào vừa bảo vệ Luận án Tiến sĩ loại ưu tại Pari (Pháp) về nước ngày 12/10/2008. Gia đình ông Vũ Hồng Quang đã xây dựng Quy ước và Quỹ khuyến học của gia đình từ năm 2002 với số dư là 5.000.000đ.
Họ Nhữ cũng là một họ lớn trong làng đã xây dựng quỹ Khuyến học từ nhiều năm nay với số dư là 600.000đ. Ngoài ra các chi họ, các nhà thờ xây dựng quỹ Khuyến học: nhà thờ Vĩnh Viễn số dư là 2.800.000đ, họ Tích Thiện 3.000.000đ, họ Di Khánh 2.500.000đ, họ Diên Khánh 3.000.000đ đã tích cực vận động xây dựng quỹ khuyến học. Trước khi tổ chức trao giải các chi họ giáo dục truyền thống phát huy gương hiếu học từ ngày xưa, làm lễ Dâng hương các nhà thờ và báo công lên Đức thần tổ vị Thành hoàng làng Mộ Trạch.
Hội đồng dòng họ Vũ (Võ) Việt Nam đã thành lập Ban khuyến học - khuyến tài của dòng họ, mỗi quý ra được một Tập san nội dung đăng tải thông tin của dòng họ, hoạt động của hội đồng các tỉnh thành trên toàn quốc và kiều bào ở nước ngoài nhằm biểu dương khen thưởng kịp thời gương người tốt việc tốt, các các nhân tập thể các địa phương tiêu biểu có thành tích công tác làm rạng danh vẻ vang dòng họ. Tổ chức phát phần thưởng trao bằng Vũ tộc tinh hoa có các Học sinh, Vận động viên đạt giải xuất sắc của dòng họ và Nhà nước, mỗi một suất quà trị giá 500.000đ.
Mấy năm gần đây trước khi kỳ thi cử Đại học, Cao đẳng, ban Khuyến học - khuyến tài làng Mộ Trạch được sự giúp đỡ của các giảng viên, Tiến sĩ, thạc sĩ các trường Đại học trong và ngoài quân đội…về trực tiếp tư vấn, giới thiệu phổ biến kinh nghiệm thi cử cho các bậc cha mẹ học sinh, các học sinh và ban Khuyến học - khuyến tài làng Mộ Trạch.
Năm 2008 được sự lãnh đạo của ban Khuyến học - khuyến tài thôn Mộ Trạch cũng như cha mẹ phụ huynh học sinh có 5 sinh viên đang học ở các trường Đại học, Cao đẳng về mở lớp dạy hè tiếng Anh cho 150 học sinh khối cấp I, cấp II xã Tân Hồng được nhân dân địa phương khen ngợi có chất lượng dạy và học một cách có bài bản khoa học, dễ tiếp thu.
Riêng năm học 2007 – 2008 làng Mộ Trạch đã có 22 sinh viên đỗ Đại học, 16 Cao đẳng, 6 em học sinh giỏi cấp tỉnh, 7 em học sinh giỏi cấp huyện.
Những năm tiếp theo chi hội Khuyến học - khuyến tài làng Mộ Trạch tiếp tục vận động tuyên truyền rộng gương điển hình tới toàn thể các dòng họ, các nhà thờ xây dựng quỹ khuyến học và quỹ Khuyến học làng Tiến sĩ Mộ Trạch đạt chất lượng cao về hình thức nội dung sinh hoạt, hoạt động của quỹ khuyến học làng Mộ Trạch.
Vũ Quốc Ái – Chi hội Khuyến học làng Mộ Trạch
|