"Giám định pháp y là nghề nguy hiểm, luôn tiềm ẩn phức tạp, rủi ro, nếu không có bản lĩnh rất dễ bị dao động, nhụt ý chí", trung tá Vũ Sơn Hùng, người từng có nhiều kinh nghiệm trong việc giám định tử thi chia sẻ. 

Gần 30 năm gắn bó với nghề giám định pháp y, trung tá Vũ Sơn Hùng, bác sĩ, giám định viên Phòng Kỹ thuật hình sự, Công an Hòa Bình không nhớ nổi đã thực hiện bao nhiêu vụ khám nghiệm tử thi. Mỗi vụ đều chứa đựng phức tạp, uẩn khúc riêng. Việc xác định nguyên nhân chết có ý nghĩa đặc biệt quan trọng để gợi mở hướng điều tra tiếp theo.

Một ngày tháng 3 cách đây mấy năm, người dân xã Xăm Khòe, huyện Mai Châu (Hòa Bình) hoang mang về xác phụ nữ bị đốt cháy. Vụ việc nhanh chóng được lan truyền khiến dư luận khắp nơi xôn xao. Hàng loạt câu hỏi và rất nhiều ý kiến suy đoán đặt ra, nhưng tất cả chỉ dừng lại ở dạng câu hỏi, giả thuyết mà không có câu trả lời thỏa đáng.

Tuy nhiên, giám định viên pháp y Vũ Sơn Hùng, người có nhiều kinh nghiệm trong giám định tử thi cho rằng, đây là vụ giết người đặc biệt nghiêm trọng, thủ phạm gây án một cách chủ động và có kế hoạch từ trước.

Được điều động tham gia Ban chuyên án, trung tá Hùng cùng tổ khám nghiệm đã có mặt tại hiện trường. Đó là một đống tro tàn, nạn nhân là nữ giới đã bị cháy đen và biến dạng. Trung tá Hùng thận trọng, tỉ mỉ thu lượm các vật chứng, xem xét, đánh giá dấu vết, mổ xẻ tử thi. Qua đó, tổ khám nghiệm phát hiện có vết nứt trên sọ não, cơ thể hằn lên các vết buộc. Ngoài ra, các anh cũng thu được một thanh gỗ tại hiện trường.

Từ những "bí mật" đó, Ban Chuyên án nhận định, nạn nhân bị lừa vào phía trong Hang Khoài, sau đó bị tấn công từ phía sau dẫn tới tử vong. Sau khi chết, thủ phạm đã sử dụng dây thừng buộc nạn nhân, dùng xăng đốt xác phi tang. Người chết được xác định là chị Phùng Thị Minh (38 tuổi, ở xóm Hữu Tiến, xã Xăm Khòe). Từ các dấu vết, hung thủ đã bị lật mặt, đó là Lê Thị Hoa (46 tuổi) và người em trai chồng là Bùi Văn Trưởng (38 tuổi, đều ở xã Xăm Khòe).

Hoa quen biết và làm ăn với chị Minh. Nắm được thông tin Hoa nhiều lần môi giới để mua bán phụ nữ làm gái mại dâm, Minh đã đe dọa tống tiền Hoa. Việc tống tiền được thực hiện nhiều lần khiến Hoa bức xúc và nảy sinh ý định giết Minh. Để thực hiện ý định này, Minh đã nhờ Trưởng giúp đỡ và “có bồi dưỡng”. Trưởng lập tức đồng ý và thống nhất kế hoạch giết Minh.

Trung tá Vũ Sơn Hùng. Ảnh: Cảnh sát toàn cầu

Trưa 29/3/2007, Minh tiếp tục tống tiền Hoa, địa điểm giao nhận tiền tại Hang Khoài. Hoa đã liên lạc với Trưởng, rồi đề nghị Trưởng chuẩn bị đoạn dây thừng, can xăng và gậy. Đúng giờ hẹn, Minh có mặt bất ngờ bị Trưởng dùng gậy tấn công liên tiếp vào đầu từ phía sau. Trưởng bế Minh vào phía trong Hang Khoài, sử dụng dây xiết cổ Minh cho tới chết. Sau đó, họ đốt xác phi tang, hòng thoát tội…

Vào khoảng tháng 7/2008, trong quá trình khai thác than tại xóm Mường Vọ, xã Cuối Hạ, huyện Kim Bôi (Hòa Bình), những công nhân đã phát hiện dưới hầm sâu gần 100 m có xác người đang phân hủy, chỉ còn lại bộ hài cốt. Ngay sau đó, trung tá Vũ Sơn Hùng cùng bộ phận khám nghiệm được điều động. Hiện trường là khu vực hoang sơ nằm cạnh con suối.

Không ngại vất vả, trung tá Hùng đã trực tiếp xuống hầm than. Các giám định viên phát hiện xương sọ bộ hài cốt bị rạn nứt, phía sau gáy đỉnh đầu có một vết lõm tròn và vỡ một mảnh nhỏ. Trung tá Hùng đặc biệt chú ý tới những vật chứng để lại tại hiện trường gồm: đôi giày, bộ quần áo và chùm chìa khóa. Thông qua đó, các giám định viên khẳng định đây là vụ án giết người dã man. Tuy nhiên, việc xác định tung tích nạn nhân rất khó khăn vì không thể nhận dạng với thông tin như vậy.

Trên cơ sở kết luận của giám định viên, Ban chuyên án đã xác định nạn nhân là chị Quách Thị Vẹn (31 tuổi, ở Kim Bôi). Chỉ 2 ngày sau, cơ quan điều tra đã làm rõ hung thủ là Bùi Văn Cương (huyện Lạc Sơn), chính là bạn trai của chị Vẹn. Một kết cục đáng buồn của mối tình vụng trộm.

Trung tá Vũ Sơn Hùng chia sẻ: "Giám định pháp y là nghề nguy hiểm, luôn tiềm ẩn phức tạp, rủi ro, nếu không có bản lĩnh rất dễ bị dao động, nhụt ý chí". Phương châm làm việc của anh chính là thận trọng, tỉ mỉ, chính xác, khách quan và toàn diện. Chỉ có một tinh thần thép, nghiệp vụ sắc bén thì mới có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Trung tá Hùng nhớ lại cái chết của ông Bùi Văn Phụ, 54 tuổi, ở xã Thu Phong, huyện Cao Phong với lý do “bị cảm”. Người dân nghi ngờ lý do này vì trước đó ông Phụ hoàn toàn khoẻ mạnh. Khi trung tá Hùng và tổ khám nghiệm khai quật tử thi để xác định nguyên nhân chết, kết quả thật bất ngờ. Nạn nhân bị chết do có ngoại lực tác động gây chảy máu não. Kết quả này đã giúp cơ quan điều tra vạch trần kẻ giết người chính là con trai của ông Phụ.

"Là một cảnh sát điều tra nhiệm vụ rất khó khăn, là một giám định pháp y nhiệm vụ lại càng nặng nề gấp bội. Xét ở góc độ tâm linh, việc khám nghiệm tử thi là làm thay người chết để nói lên lẽ phải, thay người chết tố giác tội phạm và tìm nguyên nhân xảy ra án mạng", trung tá Hùng chia sẻ.

Cảnh sát toàn cầu