Sáng ngày 16/9/2016 (tức ngày 16 tháng 8 năm Bính Thân), UBND xã Vĩnh Lại, Ban quản lý đền Trạng nguyên Vũ Duệ (làng Trình Xá, xã Vĩnh Lại, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ) và nhân dân các dòng họ trong làng đã long trọng tổ chức Lễ Kỷ niệm 494 năm ngày mất Trạng nguyên Vũ Duệ (16/8/1522 - 16/8/2016 âm lịch).
Tham dự buổi Lễ có ông Phạm Bá Khiêm - PGĐ Sở Văn hóa, thể thao và du lịch Phú Thọ; ông Nguyễn Tiến Khôi - Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử tỉnh Phú Thọ; ông Đặng Đình Thuộc - Phó Chủ tịch Hội văn học dân gian tỉnh Phú Thọ; bà Nguyễn Thị Thùy Linh - Huyện ủy viên, Trưởng phòng Văn hóa thể thao huyện Lâm Thao; bà Nguyễn Thị Lý - Phó Trưởng phòng Văn hóa thể thao huyện Lâm Thao; ông Nguyễn Tiến Tuyên - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Vĩnh Lại; ông Đào Ngọc Toản - Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Vĩnh Lại...
Tham dự buổi lễ còn có đoàn Cộng đồng họ Vũ (Võ) Việt Nam và Cộng đồng họ Vũ (Võ) tỉnh Phú Thọ do NGƯT, NS Vũ Văn Viết - Chủ tịch làm Trưởng đoàn; đoàn Cộng đồng họ Vũ - Võ Thủ đô Hà Nội do ông Vũ Mạnh Thư - Phó Chủ tịch làm Trưởng đoàn; đoàn HĐDH Vũ - Võ các huyện Lâm Thao, Đoan Hùng, Tam Nông cùng đông đảo đại diện Đảng ủy - HĐND - UBND - MTTQVN xã Vĩnh Lại, các đoàn thể và đông đảo nhân dân các dòng họ trong xã.
Các đoàn tham dự buổi lễ đã thành kính dâng hương tưởng niệm Trạng nguyên Vũ Duệ.
Đại diện Ban quản lý đền Trạng nguyên Vũ Duệ đã ôn lại thân thế và sự nghiệp của Trạng nguyên Vũ Duệ.
Ban vận động xây dựng tu bổ, tôn tạo Đền Trạng nguyên Vũ Duệ đã Báo cáo quá trình triển khai thực hiện kế hoạch, Báo cáo kết quả sơ kết cuộc vận động ủng hộ việc tu bổ tôn tạo Đền đợt 1 và Vinh danh, trao giấy ghi nhận Tấm lòng vàng cho các tập thể và cá nhân ủng hộ từ 5 triệu đồng trở lên.
Chính quyền, đoàn thể và nhân dân chung tay tu bổ, tôn tạo Đền
Tổng dự toán việc xây dựng tu bổ, tôn tạo Đền Trạng nguyên Vũ Duệ gần 3 tỷ đồng gồm các hạng mục sau: Nhà thờ chính diện tích 120 m2 quy mô 5 gian và hậu cung; nhà khách và nhà sắp lễ diện tích 50 m2; khuôn viên sân vườn; cổng, tường rào.
Thời gian dự kiến khởi công vào quý IV năm 2016 và hoàn thành vào quý III năm 2017.
Tính đến ngày 15/9/2016, tổng số tiền vận động được là 829.2000.000 đ tiêu biểu là các tổ chức, cá nhân sau: Công ty Việt Sơn - chi nhánh Phú Thọ: 300 triệu đồng; công ty Chiến Thắng: 100 triệu đồng; công ty Thanh Trang: 50 triệu đồng; công ty Kiến trúc ACT Việt Nam: 50 triệu đồng; công ty Lê Nhật: 10 triệu đồng; công ty Hải Đăng - thị xã Phú Thọ: 10 triệu đồng; cán bộ, công chức xã Vĩnh Lại: 27 triệu đồng; HTX Vĩnh Lại: 12 triệu đồng; Trường mầm non: 12 triệu đồng; Trường tiểu học Vĩnh Lại 1: 7,5 triệu đồng; Trường tiểu học Vĩnh Lại 2: 6 triệu đồng; Trường THCS Vĩnh Lại: 15 triệu đồng; Chùa Linh Quang: 5 triệu đồng; Cán bộ và nhân dân khu 5: 6,29 triệu đồng;Cán bộ và nhân dân khu 14: 55,7 triệu đồng; Cán bộ và nhân dân khu 15: 17 triệu đồng; Cán bộ và nhân dân khu 16: 26 triệu đồng; Cán bộ và nhân dân khu 17: 53,4 triệu đồng; Nhóm bạn học khóa 1983 - 1986 trường THPT Long Châu Sa: 20,2 triệu đồng; Chi họ Vũ thôn Đông Ba, phường Thượng Cát, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội: 23,5 triệu đồng...
Về gia đình có gia đình ông bà Lục An (khu 14 xã Vĩnh Lại): 25 triệu đồng; gia đình các ông bà: Nguyễn Duy Thành (khu 14 xã Vĩnh Lại), Đoàn Mạnh Hùng (khu 15 xã Vĩnh Lại), Phạm Anh Tuấn (khu 7 xã Vĩnh Lại) mỗi gia đình công đức 10 triệu đồng; gia đình ông bà Sơn Quảng (khu 17 xã Vĩnh Lại): 6 triệu đồng; gia đình các ông bà: Nguyễn Tiến Tuyên (khu 17 xã Vĩnh Lại), Nguyễn Tiến Huy (khu 17 xã Vĩnh Lại), Nguyễn Bá Xuân (khu 17 xã Vĩnh Lại), Lê Xuân Hoàng (khu 17 xã Vĩnh Lại) mỗi gia đình công đức 5 triệu đồng...
Thân thế và sự nghiệp của Trạng nguyên Vũ Duệ
Khoa thi Nho học xưa mở đầu là năm Ất Mão 1075 đời vua Lý Nhân Tông và khoa thi cuối cùng kết thúc năm Kỷ Mùi 1919 đời vua Khải Định triều Nguyễn. Tổng số có 185 khoa thi Tiến sĩ, tuyển được gần 3.000 người đỗ, trong đó có 56 vị đạt danh hiệu Trạng nguyên. Trong số 56 vị Trạng nguyên đó, với truyền thống hiếu học và bề dày lịch sử đỗ đạt họ Vũ có 5 vị Trạng nguyên: Vũ Kiệt (quê Thuận Thành, Bắc Ninh đỗ Trạng nguyên khoa Nhâm Thìn năm 1472), Vũ Tuấn Chiêu (quê Nam Trực, Nam Định đỗ Trạng nguyên khoa Ất Mùi năm 1475), Vũ Duệ (quê Lâm Thao, Phú Thọ đỗ Trạng nguyên khoa Canh Tuất năm 1490), Vũ Dương (quê Nam Sách, Hải Dương đỗ Trạng nguyên khoa Quý Sửu năm 1493) thời Lê Thánh Tông; Vũ Giới (quê Lương Tài, Bắc Ninh đỗ Trạng nguyên khoa Đinh Sửu năm 1577) thời Mạc Mậu Hợp. Trạng nguyên Vũ Duệ là một trong những tấm gương sáng tiêu biểu nhất làm rạng danh truyền thống hiếu học và bề dày lịch sử đỗ đạt, khoa bảng của họ Vũ - Võ Việt Nam.
Vũ Duệ còn có tên là Vũ Công Duệ thuở nhỏ tên là Vũ Nghĩa Chi là làng Trình Xá, huyện Sơn Vi, trấn Sơn Tây (nay thuộc làng Trình Xá, xã Vĩnh Lại, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ). Ông sinh ngày 8 tháng Chạp năm Mậu Tý (1468) trong một gia đình nông dân nghèo. Ông mồ côi cha mẹ sớm, năm 6 tuổi được ông Vũ Công Cán là người trong dòng tộc đón về làm con nuôi, cho ăn học. Vũ Duệ học giỏi được mệnh danh là “Thần đồng”. Năm 20 tuổi ông đỗ đầu thi Hương và đến khoa thi Hội năm Canh Tuất, niên hiệu Hồng Đức thứ 21 (1490) dưới thời vua Lê Thánh Tông, ông thi đỗ Trạng nguyên lúc 22 tuổi, cùng khoa với Ngô Hoán (đỗ Bảng nhãn) và Lưu Thư Ngạn (đỗ Thám hoa).
Ông làm việc nước từ đời Lê Thánh Tông tới các triều vua: Hiến Tông, Túc Tông, Uy Mục, Tương Mục và Chiêu Tông. Đời vua Lê Hiến Tông, ông giữ chức Tản trị thừa tuyên sứ ty, tham chính xứ Hải Dương.
Năm 1520, đời vua Lê Chiêu Tông, ông giữ chức Lại bộ Thượng thư kiêm Đông các Đại học sĩ nhập thị Kinh diên, hàm Thiếu bảo, tước Trình Khê hầụ và được ban phong là Trinh ý công thần..
Tháng 4 năm 1521, ông nhận lệnh soạn bi ký khoa thi năm Giáp Tuất, Hồng Thuận thứ 6 (1514).
Thời Chiêu Tông đất nước suy tàn, tướng võ Mạc Đăng Dung thoán quyền. Tháng 8 năm Quang Thiệu thứ 7 (1522), Mạc Đăng Dung lập hoàng đệ Lê Xuân lên làm vua, tức là Lê Cung Hoàng. Trạng nguyên Vũ Duệ được họ Mạc trọng vọng ra sức lôi kéo, song ông cho việc làm của nhà Mạc là bất chính, không phục, cương quyết chống đối. Vũ Duệ cùng với Lại bộ thượng thư Ngô Hoán và môn đồ là Nguyễn Mẫn Đốc thống suất hương binh đi theo vua Lê Chiêu Tông vào Thanh Hóa song bị thất lạc không gặp được vua, nên đã quyên sinh để bảo toàn khí tiết vào ngày 16 tháng 8 năm Nhâm Ngọ (1522).
Trạng nguyên Vũ Duệ với 55 tuổi đời, có 32 năm tận tuỵ làm việc nước, ông là “Sao sáng, mây lạ” là “Vàng ngọc”, là “gương can tương” phò vua, giúp nước, vì dân. Đời ông sáng ngời tấm gương “Trung quân, ái quốc”.
Sau khi dẹp xong nhà Mạc, năm Bính Ngọ (1666) đời vua Lê Huyền Tông, triều đình bàn luận công lao, xếp Vũ Duệ đứng đầu trong số 13 vị đại quân trung thần tử tiết. Sau đó, di cốt ông được đem từ Thanh Hóa về quê mai táng. Nhà nước xây đền thờ kiến trúc “Nội công, ngoại quốc” tại ngõ Đông An, xã Trình Xá, tổng Vĩnh Lại, huyện Sơn Vi, phủ Lâm Thao xứ Sơn Tây (nay là thôn Trình Xá, xã Vĩnh Lại, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ). Đền có tên là: “Trạng nguyên tiết nghĩa từ”.
Đền thờ Trạng nguyên Vũ Duệ đầu tiên làm ngay trên mộ của ông phía trong đê bên dòng sông Hồng nằm ở giữa làng Trình Xá. Ở cổng đền có ghi 3 chữ "Tiết nghĩa từ", và ở trong đền có tấm biển gỗ khắc 4 chữ "Vương thất huân lao", đều do Vua ban. Các nhà Lê, nhà Nguyễn đều ban sắc phong biểu dương uy linh và công lao, tử tiết của Trạng nguyên Vũ Duệ. Đồng thời, ông cũng được sắc phong là "Thượng đẳng phúc thần". Hàng năm ngày 16 tháng 8 âm lịch nhân dân làng Trình Xá tổ chức lễ hội đền quan Trạng.
Một số hình ảnh Lễ Kỷ niệm 494 năm ngày mất Trạng nguyên Vũ Duệ:
Đền Trạng nguyên Vũ Duệ
Bia đá ghi thân thế và sự nghiệp của Trạng nguyên Vũ Duệ
Phối cảnh Đền Trạng nguyên Vũ Duệ sau khi tu bổ, tôn tạo
Quang cảnh buổi Lễ
Đại diện BTC điều hành buổi Lễ
Ông Vũ Trung Kiên - Trưởng Ban quản lý Đền Trạng nguyên Vũ Duệ ôn lại thân thế và sự nghiệp của Trạng nguyên Vũ Duệ
GS Sử học Lê Văn Lan chia sẻ thân thế và sự nghiệp của Trạng nguyên Vũ Duệ tại Lễ giỗ năm 2015
Các đoàn và nhân dân dâng hương
Đoàn Phòng Văn hóa thể thao huyện Lâm Thao dâng hương
Đoàn Đảng ủy - HĐND - UBND - MTTQVN xã Vĩnh Lại dâng hương
BTC Lễ giỗ dâng hương
Đoàn Cộng đồng họ Vũ (Võ) tỉnh Phú Thọ dâng hương
Đoàn Cộng đồng họ Vũ (Võ) Thủ đô Hà Nội dâng hương
Đoàn Hậu duệ họ Vũ làng Trình Xá dâng hương
Đoàn Chi họ Vũ thôn Đông Ba, phường Thượng Cát, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội dâng hương
Ông Nguyễn Tiến Khôi - Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử tỉnh Phú Thọ dâng hương
Các đoàn thể, tổ chức, cá nhân và bà con nhân dân các dòng họ dâng hương
Ông Đoàn Huân Vinh - PCT UBND xã Vĩnh Lại, Trưởng Ban vận động tu bổ, tôn tạo Đền Trạng nguyên Vũ Duệ Báo cáo kết quả sơ kết cuộc vận động ủng hộ việc tu bổ tôn tạo Đền đợt 1
Vinh danh, trao giấy ghi nhận Tấm lòng vàng cho các tập thể và cá nhân ủng hộ từ 5 triệu đồng trở lên
Ông Vũ Phan, đại diện Chi họ Vũ thôn Đông Ba, phường Thượng Cát, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội đọc bài thơ Gia tâm công đức
Các Đoàn chụp ảnh lưu niệm sau buổi Lễ
Đoàn Cộng đồng họ Vũ (Võ) tỉnh Phú Thọ và Cộng đồng họ Vũ (Võ) Thủ đô Hà Nội thăm Chi họ Vũ làng Trình Xá
Bài và ảnh: Vũ Xuân Kiên, Vũ Thọ Đạt
|