Theo các cụ cao niên trong làng Mộ Trạch kể lại, ngôi miếu thờ Thần Tổ xa xưa có tiền tế, hậu cung, trung cung. Tiền tế xây dựng không kiên cố. Miếu được sửa chữa, trùng tu nhiều lần, năm 1930 miếu lại được trùng tu đến nay không còn tiền tế.
Năm 2001, miếu được nhân dân làng Mộ Trạch sửa chữa lớn, thay thế phần gỗ mối mọt, tôn cao nền.
Từ năm 2002 đến hết năm 2003, hai nhà hảo tâm là Doanh nhân Võ Văn Hồng quê ở Thanh Chương, tỉnh Nghệ An và Doanh nhân Vũ Văn Tiền quê ở Tiền Hải, tỉnh Thái Bình đã có công đức tu tạo toàn bộ khu miếu cổ: Đất cũ khoảng 2.500 m2, đã mua thêm khoảng 3.000 m2, tạo nên một khuôn viên rộng rãi, thoáng đãng.
Phía sau miếu, đã xây dựng một nhà bia nhằm tôn vinh truyền thống văn hiến của dòng họ: nhà tám mái cong, năm giang hai chái, bằng bê tông cốt thép vĩnh cửu, diện tích hơn 250 m2.
Phía bên phải miếu (từ ngoài nhìn vào) xây dựng một nhà bốn mái cong bằng bê tông cốt thép vĩnh cửu, diện tích khoảng 150 m2 làm nơi lưu niệm truyền thống dòng họ và thư viện.
Phía bên trái miếu xây dựng một hạ đường, bốn mái cong, bằng bê tông cốt thép vĩnh cửu, rộng khoảng 150m2, làm nơi hội họp, gặp mặt của con cháu.
Trước miếu, hai giếng mắt rồng được nạo vét, xây lại.
Cổng tam quan xây dựng mới, có tháp chuông. Đường vào giữa hai ao sen được kè mới, với nguồn nước lưu thông.
Miếu cổ - một cảnh đẹp nay càng thêm khang trang, tươi đẹp hơn.
Toàn bộ công trình do kiến trúc sư Vũ Anh Tuấn thiết kế công đức cho tổ tiên và dòng họ.
ĐÌNH LÀNG MỘ TRẠCH
Cũng theo cuốn sách "Mộ Trạch Vũ tộc thế hệ sự tích", đình làng Mộ Trạch trước ở đầu thôn. Khoảng từ năm 1658 đến năm 1662, đình được dời vào giữa thôn. Lúc này đình dựng tạm bằng gác gỗ, lợp cỏ, tục gọi đình Đòn, xong hội làng lại dỡ bỏ. Năm 1697, mới dựng đại đình, cột kèo nguy nga, khoảng năm 1740 - 1741, đình bị thiêu cháy. Đến năm 1757 dân làng mới xây dựng lại. Người cháu đời thứ 13 thuộc chi V là bà chính thất của ông Vũ Phương Đẩu là Quế Lâm Quận phu nhân Nhữ Thị Nhuận đã đóng góp ba ngàn quan tiền. Do đó, có ngôi đình to lớn hơn. Tiếp đó, Hình bộ Thanh tri Vũ Tuấn cúng thêm vật liệu gỗ, dân làng làm thêm hành lang, tả vu và hữu vu.
Năm 1991, đình làng Mộ Trạch được Nhà nước xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia.
Đình làng bị hư hỏng nặng, năm 2000 được Doanh nhân Võ Văn Hồng, Tổng Giám đốc Tổng công ty Bến Thành Matxcơva (Liên bang Nga) cung tiến tu bổ đình, xây tường bao, tam quan.
CHÙA DIÊN PHÚC VÀ GIẾNG CỔ
Theo sách "Mộ Trạch Vũ Tộc Thế hệ sự tích", chùa Diên Phúc được Đức Thần Tổ Vũ Hồn xây dựng để thờ Phật, ở xứ hình Rùa, phía Bắc thôn.
Phía Đông Nam chùa có giếng khơi gọi là giếng Rồng, mạch nước ngầm rất mạnh, năm đại hạn giếng vẫn đầy nước và không bao giờ cạn.
Giếng Rồng ở trước cửa chùa Diên Phúc được đánh là giếng cổ nhất Việt Nam (chu vi cũ 40 trượng 160 m, đường kính cũ là 51 m, hiện nay sau tôn tạo xây hẹp vào nên đường kính còn 36 m, tượng trưng cho 36 tiến sĩ làng Mộ Trạch).
Thời Lê có người làng Mộ Trạch là Vũ Nhân Quang làm Hiến sát sứ Yên Quảng đã rước Phật bà 12 mắt, 12 tay về thờ tại chùa, pho tượng ấy nay không còn. Tháng 12 năm Kỷ Mão (1669) làng đã đúc 5 pho tượng bằng đồng rực rỡ là: Tượng Ngọc Hoàng ngồi trước giảng cho Nam Tào, Bắc Đẩu, Kim Đồng, Ngọc nữ đứng hai bên tả hữu. Trong 5 pho tượng trên ngày nay còn tượng Ngọc Hoàng ngồi trang nghiêm trong tay cầm quyển kinh. Năm 1994, Hội đồng hương làng Mộ Trạch tại Hà Nội đã cung tiến cho chùa 7 pho tượng gồm: 3 tượng tam thế, 1 tượng Phật Bà 12 tay, tượng Chúa Liễu Hạnh và 3 nàng hầu của Chúa Liễu Hạnh.
Năm 2001, nhân dân đã đóng góp tu tạo chùa Diên Phúc khang trang.
Năm 2003, nhân dịp kỷ niệm 1.200 năm ngày sinh Đức Thần tổ Vũ Hồn, Thành hoàng làng Mộ Trạch, các con cháu gia đình cụ Vũ Xuân Phổ (phái Đinh làng Mộ Trạch) đã cung tiến xây dựng Nhà Mẫu thờ Tam toà Thánh Mẫu và Bà Chúa Thượng Ngàn.
Giếng Diên Phúc bị sạt lở, nguồn nước ô nhiễm. Năm 2003, gia đình Doanh nhân Võ Văn Hồng đã cung tiến bằng việc cho nạo vét lòng giếng, khơi thông mạch nước ngầm có từ xưa, đồng thời xây kè cao kiên cố xung quanh giếng, trả lại vẻ đẹp của giếng.
Tại cửa giếng Rồng có đôi câu đối của cụ Vũ Xuân Phổ:
"Nhẹ nhàng việc nước hai vai gánh
Đủng đỉnh thang mây chín bậc lên"
Ngày xưa trước khoa thi, hễ có cá to trong giếng nổi lên, y như khoa ấy trong làng Mộ Trạch có người đỗ tiến sĩ. Vì vậy đã có câu: "Tam Sơn rắn hiện, Mộ Trạch cá nổi" (làng Tam Sơn, tỉnh Bắc Ninh thấy rắn hiện ra là làng có người đỗ đại khoa). Đồng thời, từ xưa nhiều người đã đến lấy nước ở giếng để cho con cháu uống trước khi thi với tâm niệm con sẽ đỗ đạt cao.
Ngày 08/4/2012, tổ chức lễ đúc đại hồng chung (chuông) chùa Diên Phúc nặng 01 tấn.
Ngày 24/11/2013, khánh thành công trình Tam quan và Tam bảo chùa Diên Phúc làng Mộ Trạch.
Ngày, 29/11/2020, khánh thành công trình Lầu Quan Âm chùa Diên Phúc. Quần thể công trình do gia đình Doanh nhân Vũ Xuân Hải (thuộc Phái Đinh làng Mộ Trạch) phát tâm công đức với trị giá trên 3 tỷ đồng.
Miếu chùa Diên Phúc, giếng nước cổ đã được Hoàng giáp Vũ Cán (khoa 1502) xếp vào 8 cảnh đẹp của làng Mộ Trạch, được vịnh trong tập thơ "Tùng Hiên Bát Cảnh", trong đó có bài thơ "Diên Phúc tỉnh tuyền":
Phúc điạ tuyền lưu đức trạch linh,
Ngô hương tư dụng lợi dân sinh.
Từ phong vi dạng thập phân hảo
Tuệ nhật quang hàm vạn hộc thanh.
Khách đáo tỉnh quan kim sát ảnh,
Tăng phàn thời cố lộc lư thinh.
Thi thư phương trạch nguyên lưu viễn,
Tỉnh đạo vu kim thời đại thành.
Dịch giả Vũ Huy Chân dịch:
Cục đất thiêng liêng suối đức khơi,
Giúp dân sinh sống đã lâu đời.
Gió hiu sóng sánh khuôn hồ nổi,
Nắng sớm long lanh vũng nước soi.
Khách tới chùa Bà dừng ngắm cảnh,
Sư nhàn ròng rọc lắng nghe hồi.
Giòng thơm thơ sách nguồn xa lại,
Mạch giếng ngày loang há thế thôi.
THẦN LĂNG (KHU LĂNG MỘ ĐỨC THẦN TỔ VŨ HỒN VÀ PHU NHÂN)
Nơi tập hợp táng Đức Thần Tổ Vũ Hồn và phu nhân (bà vương phi) tại phía Bắc thôn, gọi là Thần lăng (Đông Bắc giáp làng Trạch Xá). Ngày nay thường gọi là Mả Thần.
Theo mô tả trong phần đầu cuốn sách "Mộ Trạch Vũ Tộc thế hệ và sự tích" thì phần mộ Thủy tổ Vũ Hồn “có quan chầu phía trước, quỷ chấu phía sau, bên phải có cờ, bên trái có trống, vũ sĩ phù vệ, ngựa mẹ dắt con, mạch dẫn phía trái, bảy sao triều án, Hợi long, Nhâm sơn, Bính hướng”.
Năm 1994, gia đình Tiến sĩ vật lý Vũ Ngọc Thinh thuộc dòng Thế khoa đường, hiện ở Nhật Bản đã về Mộ Trạch cung tiến xây lại lăng mộ và khu tường bao.
Năm 2003, Tiến Sĩ Võ Văn Hồng xây kè đường vào Mả Thần cao ráo, sạch đẹp.
ngày 20 tháng Chạp năm Canh Dần (tức ngày 23/1/2011), khánh thành Khuôn viên lăng mộ Vũ Công Thần Tổ - Đức Thần tổ Vũ Hồn (804 - 853), Thành hoàng làng Mộ Trạch.
MỘ TỔ PHÁT TÍCH (KHU MỘ CỔ ĐỐNG DỜM)
Phần đầu cuốn sách "Mộ Trạch Vũ tộc thế hệ và sự tích" xác nhận “tại xóm Viên Phụ, xã Mạn Nhuế, huyện Thanh Lâm, phủ Nam Sách có ngôi mộ tục gọi Đống Dờm, Tốn long, Ất sơ, Tâng hướng, tổ khởi Tam thai, mạch hình chữ Vương, địa thế quanh co, phía trước có sông Lục Đầu lám án, phía sau có ba cồn cát Sở giang làm gối, trăm gò nhấp nhô bao bọc, hai dòng nước ôm nhau”. Tương truyền thế đất ấy, cụ Vũ Huy, thân phụ của Đức Thần Tổ Vũ Hồn đã đưa hài cốt gia tiên (hài cốt của cụ Vũ Tiên Oanh, ông nội cụ Vũ Hồn) các táng làm phúc địa cho con cháu đời đời hưởng phúc.
Khu mộ cổ Đống Dờm được nhân dân làng Mộ Trạch chăm sóc, bảo vệ hết sức chu đáo. Cuối năm 2003, các nhà hảo tâm Võ Văn Hồng và Vũ Văn Tiền đã cung tiến gần bốn mươi triệu đồng để xây dựng đường vào bằng bê tông gạch, có bậc lên mộ rộng rãi, thuận lợi cho con cháu hành hương viếng mộ tổ, không còn cảnh đường lầy lội hàng bao năm nay.
Những năm gần đây khuôn viên khu mộ được xây dựng khang trang các hạng mục khu mộ, khu đền thờ, nhà khách, cổng, tường bao, cây xanh, mở rộng đường vào khu mộ...
KHU MỘ CỤ NGUYỄN THỊ ĐỨC, THÂN MẪU ĐỨC THẦN TỔ VŨ HỒN
Theo ngọc phả, khi thân mẫu Đức Thần Tổ Vũ Hồn “già yếu bệnh đã lâu, thuốc than không giảm, kỳ đảo không hiệu, rồi mất. Ngài khóc than khôn xiết, rồi rước linh cữu lên táng ở trang Kiệt Đặc, huyện Thanh Lâm" (nay là Chí Linh, Hải Dương).
Ngôi mộ tổ cụ Nguyễn Thị Đức cách đây hơn hai chục năm, một nông dân đào ao gặp ngôi mộ này đã di chuyển đến chỗ khác. Mộ trước khi lộ thiên còn nguyên trong quan, ngoài quách.
Các nhà hảo tâm Võ Văn Hồng, Vũ Văn Tiền công đức mua lại đất của chủ cũ và đã chuyển mộ cụ Nguyễn Thị Đức trở lại vị trí gần nguyên huyệt, gối đỉnh núi Phượng Hoàng, nhìn về sông Kinh Thầy; xây dựng lăng mộ bằng đá xanh với đế móng 32 m2 và miếu thờ.
Như vậy hai nhà bảo tâm Võ Văn Hồng, Vũ Văn Tiền đã công đức vào các công trình tôn tạo di tích của dòng họ Vũ - Võ ở Mộ Trạch, Mạn Nhuế (Nam Sách, Hải Dương), Kiệt Đặc (Chí Linh, Hải Dương) với số tiền hơn nhiều tỉ đồng.
Gia đình ông Vũ Hữu Sâm, chi họ Vũ Hữu ở Hội Xuyên huyện Gia Lộc, Hải Dương, cung tiến nhiều đồ thờ ở đình, chùa, miếu và nhà thờ Vũ Hữu thuộc Mộ Trạch trị giá ngót một trăm triệu đồng.
Theo “Dòng họ Vũ Võ Việt Nam xưa và nay”
Vũ Xuân Kiên cập nhật, bổ sung một số thông tin
.png)
Tiêu đề:
tim hieu coi nguon 
